Γιατί κρυσταλλώνει το μέλι; Τι να κάνω;

Μην το πετάξετε όταν κρυσταλλώνει το μέλι σας. Καταναλώστε το. Είναι νόστιμο και απόλυτα ασφαλές.

Υπάρχουν πολλοί που νομίζουν ότι όταν κρυσταλλώνει το μέλι έχει καταστραφεί. Αυτό είναι εντελώς λάθος! Στην πραγματικότητα αυτό είναι ένα σημάδι υψηλής ποιότητας μελιού. Μην πετάτε το κρυσταλλωμένο μέλι σας, εκτός αν θέλετε να σπαταλήσετε ποιοτικό και νόστιμο φαγητό.

Το μέλι ουσιαστικά είναι ένα υπερκορεσμένο διάλυμα δύο σακχάρων: της γλυκόζης και της φρουκτόζης. Δεδομένου ότι είναι υπερκορεσμένο, το κρυστάλλωμα προκύπτει ως μια φυσική χημική διαδικασία, που οφείλεται στα σάκχαρα που υπάρχουν στο διάλυμα. Το μέλι θα κρυσταλλώσει ακόμη και όταν είναι στη κηρύθρα.

Παρότι κρυσταλλώνει το μέλι παραμένει νόστιμο και υγιεινό όταν θα το προσθέσουμε στο τσάι, στο γιαούρτι, σε ένα φρυγανισμένο κουλούρι σε πλιγούρι βρώμης και όπου αλλού μας κάνει όρεξη. Είναι ένα υπέροχο γκλασάρισμα για το μαγείρεμα κοτόπουλου ή άλλων επιλογών..

Εδώ συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να σταματήσω να γράφω και να φωτογραφίζω το μέλι πάνω σε διάφορα φαγητά, γιατί συνέχισα να τρώω όλα τα ‘μοντέλα’ των φωτογραφιών μου.

Ας επιστρέψουμε στο θέμα μας και ας το δούμε λίγο πιο επιστημονικά το γιατί κρυσταλλώνει το μέλι.

Τρία πράγματα κάνουν το μέλι πιο πιθανό να κρυσταλλωθεί:

• Θερμοκρασία
• Η αναλογία γλυκόζης και φρουκτόζης στο μέλι
• Γύρη

Ας αναλύσουμε τι συμβαίνει όταν κρυσταλλώνει το μέλι και τι μπορείτε να κάνετε γι ‘αυτό.

Θερμοκρασία

Το μέλι θα κρυσταλλώσει στην κυψέλη εάν η θερμοκρασία πέσει κάτω από 10ºC και επίσης θα κρυσταλλώσει στη συσκευασία του εάν έχετε κρύο ντουλάπι. Η εύρεση ενός θερμότερου σημείου για αποθήκευση του μελιού σας σίγουρα θα επιβραδύνει την κρυστάλλωση.

Είναι αρκετά απλό να επαναφέρετε το μέλι σας ξανά σε ένα λείο υγρό θερμαίνοντάς το. Ο καλύτερος τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να βάλετε το μέλι σας σε ένα μπολ με ζεστό νερό και να το αφήσετε αργά να ζεσταθεί. Ο φούρνος μικροκυμάτων δεν συνιστάται καθώς υπερθερμαίνει το μέλι σε πολλά σημεία και έτσι δεν θερμαίνεται ομοιόμορφα.

Το πρόβλημα είναι ότι μόλις κρυώσει και πάλι το μέλι σας, θα αρχίσει να επιστρέφει ξανά στην κρυσταλλική μορφή του. Ο απλούστερος τρόπος αντιμετώπισης αυτού είναι να αγαπήσετε τα υπέροχα κρυσταλλωμένα κομμάτια μελιού σας. Εάν διαρκώς θερμαίνουμε και ψήνουμε το μέλι τελικά, θα χάσει αυτό το υπέροχο άρωμα του, ίσως αρχίσει να κιτρινίζει και πιθανότητα θα χάσει κάποια θρεπτικά συστατικά.

Εάν οπωσδήποτε χρειάζεται να έχετε ένα λείο φανταστικής υφής μέλι, προσπαθήστε να θερμάνετε μια μικρότερη ποσότητα και όχι ολόκληρο το δοχείο. Το μέλι διατηρείται καλύτερα σε γυάλινο δοχείο, αντί του πλαστικού. Το γυαλί επίσης είναι πολύ καλύτερο για την αναθέρμανση.

Αναλογία γλυκόζης και φρουκτόζης

Το μέλι είναι ένα υπερ-κορεσμένο διάλυμα δύο σακχάρων: γλυκόζης και φρουκτόζης. Οι αναλογίες αυτών των δύο σακχάρων εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά των φυτών που τρώνε οι μέλισσες για να φτιάξουν το μέλι τους. Το συστατικό της γλυκόζης είναι που κάνει το Μελίνα κρυσταλλώνεται. Οπότε ορισμένοι τύποι μελιού είναι πιο ανθεκτικοί στην κρυστάλλωση επειδή έχουν χαμηλή ποσότητα γλυκόζης. Ακολουθεί μία ενδεικτική λίστα που δείχνει ποια μέλια κρυσταλλώνουν πιο γρήγορα.

Τα πιο γνωστά μέλια και ταχύτητα κρυστάλλωσής τους:

• Βαμβακιού – 1-2 μήνες
• Ηλίανθου – 1-2 μήνες
• Ερείκης – 2-3 μήνες
• Κουμαριάς – 2-4 μήνες
• Πορτοκαλιάς 1-3 μήνες
• Θυμαριού – 6-18 μήνες
• Καστανιάς – 1-2 χρόνια
• Πευκόμελο – 2 χρόνια
• Ελάτης – Δεν κρυσταλλώνει
• Βελανιδιά – Δύσκολα κρυσταλλώνει

Άλλα μέλια:

• Ευκάλυπτος – Κρυσταλλώνει γρήγορα
• Φακελωτή – Κρυσταλλώνει γρήγορα
• Παλιούρι – Κρυσταλλώνει γρήγορα
• Τριφύλλι – Δε κρυσταλλώνει γρήγορα
• Κρόκος Κοζάνης – Κρυσταλλώνει γρήγορα
• Λυγαριά – 6-8 μήνες

Γύρη

Η ύπαρξη γύρης στο μέλι είναι φυσιολογική και δρα ως ταυτότητα που μας λέει την προέλευση του μελιού. Η γύρη στο μέλι μας επιβεβαιώνει από ποια φυτά τράφηκαν οι μέλισσες που το παρήγαν. Οι μέλισσες ενώ πίνουν νέκταρ για να φτιάξουν μέλι, καλύπτονται με γύρη καθώς είναι κολλώδες. 

Το μέλι με γύρη είναι υπέροχο, αλλά η κρυστάλλωση γίνεται ταχύτερα όταν υπάρχουν μικρά σωματίδια τα οποία βοηθούν πολύ στην ανάπτυξη της κρυστάλλωσης. Το φρέσκο, ακατέργαστο μέλι έχει πολλά από αυτά με τη μορφή κόκκων γύρης.

Οι βιομηχανίες τροφίμων λοιπόν φιλτράρουν το μέλι για να αφαιρέσουν αυτούς τους κόκκους γύρης. Ο λόγος είναι προφανής το κρυσταλλωμένο μέλι συνήθως οι άνθρωποι δεν το αγοράζουν λόγω άσχημης εικόνας. Το φιλτράρισμα δημιουργεί ένα πιο σταθερής υφής μέλι στο ράφι και το προϊόν μετά το φιλτράρισμα έχει καθαρότερο και φωτεινότερο χρώμα. Βασικά, είναι μία αισθητική παρέμβαση για να αποκτήσει το μέλι σας μία πιο όμορφη εικόνα.

Το πρόβλημα με το μέλι χωρίς γύρη είναι ότι δεν ξέρετε από πού προήλθε ή τι είδους φυτά τρέφονταν οι μέλισσες. Το φιλτράρισμα έχει μια σκοτεινή πλευρά: διευκολύνει την επεξεργασία και την αποστολή του μελιού σε μεγαλύτερες αποστάσεις (όπως από την Κίνα). Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι πολλά διαφορετικά είδη μελιού μπορούν να αναμειχθούν μαζί και να μην είναι ανιχνεύσιμο αυτό.

Ναί. Είναι ξεκάθαρο υπάρχει “ξέπλυμα μελιού“.

Πώς μπορείτε να να το αποφύγετε αυτό;

Όλα τα προϊόντα από το μέλι Παπαδοπούλου είναι ανεπεξέργαστα και έρχονται στην πόρτα σας χωρίς καμία προσθήκη η νοθεία.
Είναι λοιπόν αναμενόμενο ότι κάποιες ποικιλίες που θα αγοράσετε, εάν αποθηκευτούν σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, θα κρυσταλλώσουν ως μια εντελώς φυσική διεργασία όπως αναλύσαμε παραπάνω.