Μέλι ή ζάχαρη;

• Περιεχόμενα
• Ομοιότητες και διαφορές
• Οφέλη του μελιού
• Μειονεκτήματα και κίνδυνοι της ζάχαρης
• Ποιο είναι το καλύτερο για εσάς;
• Ασπαρτάμη

Μέλι ή ζάχαρη; ένα συνηθισμένο δίλλημα καθώς είναι δύο από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα γλυκαντικά. Το μέλι θεωρείται συχνά ως η πιο υγιεινή επιλογή, αλλά συμβαίνει αυτό πραγματικά;

Τόσο το μέλι όσο και η ζάχαρη προσθέτουν γλυκύτητα στα γεύματα και τα σνακ. Ωστόσο, έχουν διαφορετικές γεύσεις, υφές και διατροφικά προφίλ.

Αυτό το άρθρο αναλύει τα οφέλη και τα μειονεκτήματα του μελιού και της ζάχαρης για την υγεία και τη διατροφή.

Ομοιότητες και διαφορές

Το μέλι και η ζάχαρη είναι υδατάνθρακες, αποτελούμενοι από τους δύο τύπους ζάχαρης: γλυκόζη και φρουκτόζη.

Η ραφιναρισμένη φρουκτόζη, η οποία βρίσκεται στα γλυκαντικά, μεταβολίζεται από το ήπαρ και έχει συσχετιστεί με:

• Παχυσαρκία
• λιπώδη νόσο του ήπατος
• Διαβήτης

Τόσο η φρουκτόζη όσο και η γλυκόζη διασπώνται γρήγορα από το σώμα και μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Οι αναλογίες γλυκόζης και φρουκτόζης στο μέλι και τη ζάχαρη είναι διαφορετικές:

• η ζάχαρη έχει 50 τοις εκατό φρουκτόζη και 50 τοις εκατό γλυκόζη
• το μέλι περιέχει 40 τοις εκατό φρουκτόζη και 30 τοις εκατό γλυκόζη

Το υπόλοιπο του μελιού αποτελείται από:

• νερό
• γύρη
• μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του μαγνησίου και του καλίου

Αυτά τα πρόσθετα συστατικά είναι υπεύθυνα για ορισμένα από τα οφέλη για την υγεία του μελιού.

Η ζάχαρη είναι υψηλότερη στον γλυκαιμικό δείκτη (GI) από το μέλι, που σημαίνει ότι αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πιο γρήγορα. Αυτό οφείλεται στην υψηλότερη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και στην απουσία ιχνοστοιχείων.

Αλλά το μέλι έχει ελαφρώς περισσότερες θερμίδες από τη ζάχαρη, αν και είναι πιο γλυκό, οπότε συνήθως καταναλώνουν λιγότερο. Και οι δύο γλυκαντικές ουσίες μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του σωματικού βάρους σε περίπτωση υπερβολικής χρήσης.

Οφέλη του μελιού

Το μέλι χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως γλυκαντικό και ως φάρμακο.

Είναι ένα παχύρρευστο υγρό που παράγεται από μέλισσες και ποικίλει σε χρώμα από ανοιχτό χρυσό χρώμα έως σκούρο. Οι μέλισσες συλλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια και το αναμιγνύουν με ένζυμα για να σχηματίσουν μέλι πριν το αποθηκεύσουν σε κυψέλες ώστε να διατηρηθεί φρέσκο.

Το μέλι σχετίζεται με πολλά οφέλη:

Περισσότερα θρεπτικά ανεπεξέργαστα συστατικά από τη ζάχαρη

Το μέλι ποικίλλει στη θρεπτική του σύνθεση με βάση την προέλευση του νέκταρ που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του. Γενικά, περιέχει ίχνη τοπικής γύρης μαζί με άλλες ουσίες, όπως:

• αμινοξέα
• αντιοξειδωτικά
• ένζυμα
• μεταλλικά στοιχεία
• βιταμίνες

Μερικές έρευνες δείχνουν ότι συνήθως το σκούρο σε χρώμα μέλι, έχει περισσότερα αντιοξειδωτικά από το ανοιχτόχρωμο.

Επίσης, το μέλι είναι λιγότερο ή καθόλου επεξεργασμένο συγκριτικά με τη ζάχαρη. Το άθερμο ή γνήσιο μέλι περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά και ένζυμα από παστεριωμένες ποικιλίες οι οποίες έχουν υποστεί επεξεργασία με θερμικές μεθόδους.

Κατασταλτικό του βήχα

Έρευνες δείχνουν ότι το μέλι είναι ένας φυσικός τρόπος για την ανακούφιση του βήχα στα παιδιά.

Μια μελέτη του 2007 διαπίστωσε ότι τα παιδιά με βρογχίτιδα που έλαβαν μέλι παρουσίασαν μεγαλύτερη ανακούφιση στα συμπτώματα από εκείνα που έλαβαν εικονικό φάρμακο (placebo) .

Πιο πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το μέλι βοηθάει στην θεραπεία του βήχα.

Ανακούφιση από αλλεργίες

Αναφορές από μελέτες δείχνουν ότι το μέλι που παράγεται τοπικά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των εποχιακών συμπτωμάτων αλλεργίας.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011, διαπίστωσε ότι άτομα με αλλεργία γύρης σημύδας, που έλαβαν μέλι γύρης σημύδας, βίωσαν:

• 60% μείωση των συμπτωμάτων
• 70% λιγότερες ημέρες με σοβαρά συμπτώματα
• Διπλάσιες ημέρες χωρίς συμπτώματα

Κατάφεραν επίσης να μειώσουν την πρόσληψη αντιισταμινικών κατά 50 τοις εκατό σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Αυτά τα οφέλη προέρχονται από τα αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη στοιχεία του μελιού.

Επίσης, μια θεραπεία για τις αλλεργίες είναι η απευαισθητοποίηση του σώματος σε αντιδράσεις με την επανειλημμένη εισαγωγή μικρών ποσοτήτων αλλεργιογόνων. Σύμφωνα με αυτό, το τοπικό μέλι μπορεί να περιέχει ίχνη γύρης που βοηθούν στις εποχικές αλλεργίες.

Τοπική χρήση

Το μέλι έχει παρουσίαση οφέλη όταν εφαρμόζεται απευθείας στο δέρμα, καθώς έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες:

• Θεραπεία πληγών : Έρευνες δείχνουν ότι το μέλι προσφέρει σημαντικά οφέλη στη φυσική και ασφαλή θεραπεία χρόνιων δερματικών πληγών, ελκών και εγκαυμάτων.
• Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα : Το ακατέργαστο μέλι βρέθηκε να βελτιώνει σημαντικά τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, η οποία προκαλεί φαγούρα και φολιδωτή ξηροδερμία στο τριχωτό της κεφαλής. Η εβδομαδιαία εφαρμογή του μελιού μείωσε επίσης την τριχόπτωση που σχετίζεται με την πάθηση και απέτρεψε τις υποτροπές μεταξύ των συμμετεχόντων στη μελέτη.

Ευκολότερο στην πέψη

Το μέλι είναι πιο εύπεπτο από τη ζάχαρη για το πεπτικό σύστημα.

Λόγω της σύνθεσής του, η κανονική ζάχαρη πρέπει να καταναλώνεται πριν διαλυθεί. Καθώς οι μέλισσες προσθέτουν ένζυμα στο μέλι, τα σάκχαρα είναι ήδη μερικώς κατανεμημένα, καθιστώντας ευκολότερη την πέψη.

Επιπτώσεις στο σάκχαρο στο αίμα και τον κίνδυνο ασθένειας

Επειδή το μέλι έχει παρόμοια αποτελέσματα με το σάκχαρο στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Αυτό πρέπει να το προσέξουν ιδιαίτερα τα άτομα με διαβήτη και αντίσταση στην ινσουλίνη .

Η Καθημερινή κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας μελιού μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σακχάρου στο αίμα ακόμα και σε υγιείς ανθρώπους.

Μειονεκτήματα και κίνδυνοι της ζάχαρης

Υψηλότερη στον γλυκαιμικό δείκτη από το μέλι

Η ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα γρηγορότερα από ότι το μέλι. Αυτό οδηγεί σε μια γρήγορη ώθηση ενέργειας στην αρχή, ακολουθούμενη από μια απότομη πτώση με χαρακτηριστικά όπως κόπωση, πονοκεφάλους και δυσκολία συγκέντρωσης.

Αυξημένος κίνδυνος καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2

Η αύξηση βάρους και η παχυσαρκία σχετίζονται με την υψηλή κατανάλωση ζάχαρης, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Έτσι Όσον αφορά καρδιακές παθήσεις, γλυκαιμικό δείκτη και διαβήτη τύπου Β στο δίλημμα Μέλι ή ζάχαρη η επιλογή είναι σίγουρα μέλι.

Περισσότερα προβλήματα για το συκώτι

Δεδομένου ότι το ήπαρ πρέπει να μεταβολίσει την εξευγενισμένη φρουκτόζη, μπορεί να προκύψουν ζητήματα που σχετίζονται με τη λειτουργία του ήπατος όταν υπάρχει υψηλή πρόσληψη σακχάρου. Τέτοια ζητήματα περιλαμβάνουν:

• μη αλκοολική λιπώδης ηπατική νόσος (NAFLD)
• Αυξημένη χοληστερόλη
• Παχυσαρκία

Χαλασμένα δόντια

Η τερηδόνα, η πέτρα και γενικότερα τα χαλασμένα δόντια, είναι τα πιο συνηθισμένα αποτελέσματα όσων επιλέγουν τη ζάχαρη στο καθημερινό τους διαιτολόγιο.

Αυτό ισχύει για όλους. Η ζάχαρη πρέπει να αποφεύγεται για την σημαντική μείωση οδοντιατρικών παθήσεων.

Αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου

Η δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα σχετίζεται με την λιγότερο υγιεινή των βακτηρίων του εντέρου. Μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο χρόνιων εντερικών παθήσεων.

Πιο δύσκολο να αφομοιωθεί από το μέλι

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η ζάχαρη δεν περιέχει τα ένζυμα που έχει το μέλι, έτσι είναι πιο δύσκολο να αφομοιωθεί.

Ποιο είναι το καλύτερο

Συμπερασματικά λοιπόν είδαμε ότι οι κίνδυνοι καθημερινής κατανάλωσης ζάχαρης σε μεγάλες ποσότητες είναι:

• αύξηση βάρους
• αυξημένος κίνδυνος ασθένειας
• υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα
• αυξημένος κίνδυνος φθοράς των δοντιών

Επομένως, θα ήταν πολύ σοφό για κάποιον να καταφέρει να αφαίρεσει εντελώς τη ζάχαρη από την καθημερινότητά του. 

Το μέλι από την άλλη έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Αναφέραμε πιο πάνω μερικά, πχ βήχας ή αλλεργίες ή όταν χρησιμοποιείται τοπικά στο δέρμα, ενώ παράλληλα δεν επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Ωστόσο θα πρέπει να θυμόμαστε το σοφό ρητό παν μέτρον άριστον. Οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό προϊόν καταναλώνει ο άνθρωπος θα του προκαλέσει ζημιά η στιγμή που η ποσότητα κατανάλωσης είναι υπερβολική. Και στο μέλι επίσης θα πρέπει να υπάρχει μετρό στην κατανάλωση του.

Εάν τελικά επιλέξετε μέλι αντί για ζάχαρη, καλό θα ήταν να επιλέξετε σκούρες και ανεπεξέργαστες ποικιλίες, οι οποίες περιέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, ένζυμα και αντιοξειδωτικά.

Ασπαρτάμη αντί για ζάχαρη;

Πολλοί καταφεύγουν σε εναλλακτικά γλυκαντικά για να καταφέρουν να κόψουν εντελώς τη ζάχαρη. Όμως τέτοια γλυκαντικά έχουν κατηγορηθεί ότι δημιουργούν άλλα προβλήματα.

Από πολλούς γιατρούς δεν συνιστώνται εναλλακτικά γλυκαντικά για τη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης, όπως για παράδειγμα η ασπαρτάμη. Αυτά είναι γνωστά ως μη θρεπτικά γλυκαντικά.

Άλλες παρόμοιες γλυκαντικές ουσίες είναι η σακχαρίνη και σουκραλόζη. Αν και ο παγκόσμιος οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων (FDA) αναφέρει ότι αυτά τα γλυκαντικά είναι ασφαλή στη χρήση, πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι μπορούν:

• αυξήσουν την επιθυμία για ζάχαρη
• προκαλούν διαταραχή στα βακτήρια του εντέρου
• επηρεάζουν έμμεσα την ευαισθησία στην ινσουλίνη